ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Τόμοι α,β,γ
Δ. Χριστοφίλου,
εκδόσεις music lovers 1985.

ΜΕΘΟΔΟΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
Διονυσίου Π. Ηλιοπούλου
Αθήνα 2007

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
Κωνσταντίνου Σκαρμούτσου,
Θεσσαλονίκη 1978

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΓΕΝΟΥΣ
Α' λυκείου
Λ. Σταυριανού,
εκδόσεις ΟΕΔΒ 1987

Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΤΟΥ ΠΥΘΑΓΟΡΑ
 Ιπποκράτη Δάκογλου τόμοι α,β
εκδόσεις  Νέα Θέσις

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ α’ γυμνασίου
Στέφανου Βασιλειάδη, Δημήτριου Κανάρη, Αθανάσιου Παπαζάρη
εκδόσεις του ΟΕΔΒ 1991

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ  β’ γυμνασίου,
Στέφανου Βασιλειάδη Ανδρέα Ζεάκη Γλυνιά, Δημήτρη Κανάρη, Αγνή Φραγκούλη
εκδόσεις ΟΕΔΒ 1992

ΜΟΥΣΙΚΗ Γ’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
 Ι.Μαργαζιώτη, Ν.Τσιγκούλη Α. Βουτσινά.
εκδόσεις  ΟΕΔΒ 1982

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΤΟΝ ΑΙΩΝΑ ΜΑΣ α’ λυκείου, μέρος α&β
Στέφανου Βασιλειάδη, Αντρέα Ζεάκη Γλύνια
εκδόσεις  ΟΕΔΒ

METODO ANZAGHI PER FYSARMONICA  Luigi Oreste Anzaghi
εκδόσεις Ricordi  2003

ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΜΕΘΟΔΟΣ ΓΙΑ ΦΥΣΑΡΜΟΝΙΚΑ ΧΩΡΙΣ ΔΑΣΚΑΛΟ
Bontalenti Giovanetti Vimel
εκδόσεις  Ντορεμί Θεσσαλονίκη

ΝΕΑ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΑΚΟΡΝΤΕΟΝ τεύχος 1ο
Παν.Ι.Κωστόπουλου

ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΕΝΤΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
Στη Λευκάδα
Σημειώσεις του Ιωάννη Σταύρακα

ΜΕΘΟΔΟΣ ΦΛΟΓΕΡΑΣ
E.Priestley και F.Fowler
εκδόσεις Μ. Γαϊτανού

ΛΑΪΚΟΙ ΔΡΟΜΟΙ
 Χαράλαμπου Παγιάτη
εκδόσεις fagotto

ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
Χρήστου Νικολόπουλου,
εκδόσεις Φίλιππος Νάκας

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ…………………………………………………

ΤΕΥΧΟΣ 1-100

Εισαγωγή.

Τι το ιδιαίτερο έχει η μέθοδος αυτή

Α. Στοιχειώδης μέθοδος αυλού και θεωρία μουσικής

Ευρετήριο-ρεπερτόριο- κομματιών

Η Μουσική θεωρία στον αυλό

Η ξενάγηση………………………………………………………………...

Η περιποίηση του μουσικού οργάνου

H στοιχειώδης θεωρία της μουσικής διεξοδικά

-Τι είναι σύστημα ντορεμί ή υπάτη-υπάτη

-Τι είναι οι φθόγγοι

-Τι είναι οκτάβα 

-Τι είναι μουσική έκταση

-Τι είναι μουσική έκταση οργάνου

-Τι είναι γνώμονας ή κλειδί

-Ποιες οκτάβες παίζει ο αυλός

-Τι είναι σύστημα μπαρόκ

-Η προέλευση του συστήματος ντορεμι

ή συστήματος υπάτη-υπάτη

-Τι είναι παρτιτούρα

-Η παρτιτούρα για τον αυλό-φλογέρα 

-Το πεντάγραμμο

-Χρόνος ή χρονική διάρκεια φθόγγου

-Τα σύμβολα των παύσεων

-Πως μπορούμε να καταλάβουμε το πεντάγραμμο συνολικά σαν εικόνα

-Τι είναι μουσικό μέτρο 

-Τι είναι αριθμός μέτρου ή γενικός ρυθμός

-Τα μέρη του μέτρου

-Ποιοι είναι οι ρυθμοί της ελληνικής λαϊκής μουσικής

-Σύμβολα τέλους και επανάληψης

-Ασκήσεις αναγνώρισης των φθόγγων στο πεντάγραμμο από ντο σε ντο’ σε ντο’’

Στην πράξη………………………………………………………………

-Ντο-Ρε-Μι-Φα-Σολ-Λα-Σι-Ντο’

-ολόκληρη οκτάβα από ντο σε ντο’

-εξάσκηση στους δακτυλισμούς

-Ασκήσεις αναγνώρισης των φθόγγων στο πεντάγραμμο από ντο σε ντο’ σε ντο’’

-Εξάσκηση στο μέτρημα και τους φθόγγους

-Εξάσκηση στους αρχικούς δακτυλισμούς

Το πρώτο τραγούδι……………………………………………………

-«Έβγα ήλιε πύρωσε με» δημοτικό τραγούδι

-Οι Ελληνικοί ρυθμοί αναλυτικά

-Καλαματιανός  7/8 

-Λεβεντικος πηδηχτός ή Τσάμικος 3/4

-Συρτός 2/4

-Νησιώτικος 2/4

-Νησιώτικος μπαγιό 2/4

-Χασάπικος 2/4

-Χασάπικος πολίτικος 2/4

-Χασάπικος σέρβικος 2/4

-Χασάπικος 5/8

-Ζεϊμπέκικος  9/8, 9/4 

-Καμηλιέρικος 9/8, 9/4

-Καρσιλαμάς 9/8

-Αττάλικος ή απτάλικος 9/4, 9/8

-Τσιφτετέλι 4/4, 2/4

-Χιώτικος 2/4

-Τσακώνικος

-Μακεδονίτικος 5/8

-Σουφλιώτικος

-Θρακιώτικος 2/4

-Ηπειρώτικος 3/4

-Κερκυραϊκός 2/4

-Πεντοζάλης ή Κρητικός 2/4

-Καπουτζήδων ή Κυνουριώτικος 2/4

-Κυπριακός 7/8

-Μπάλος ή Λευκαδίτικος 2/4

-Ασκήσεις ρυθμικές

Η διατονική κλίμακα δύο οκτάβων…………………………………….

-Ντο & Ντο’

-Ρε & Ρε’

-Μι & Μι’

-Φα & Φα’

-Σολ & Σολ’

-Λα & Λα’

-Σι & Σι’

-Ντο’& Ντο’’

-Ασκήσεις

-Μελωδικές ασκήσεις

-Παρτιτούρες

Η χρωματική κλίμακα δύο οκτάβων…………………………………

Οι αλλοιωμένοι φθόγγοι: ημιτόνια

-Ντορε

-Ρεμι

-Φασολ

-Σολλα

-Λασι

-Ντο’ρε’

-Ρε’μι’

-Φα’σολ’

-Σολ’λα’

-Λα’σι’

-Ασκήσεις

-Μελωδικές ασκήσεις

-Παρτιτούρες

ΤΕΥΧΟΣ 100-200

Οι ελληνικοί ρυθμοί……………………………………………………

-Οι αρχαίοι ρυθμοί

-Οι σύγχρονοι ρυθμοί

-Ανάλυση ρυθμών

-Ρυθμικές ασκήσεις

Οι ελληνικοί δρόμοι…………………………………………………….

-Οι αρχαίοι δρόμοι

-Οι σύγχρονοι ελληνικοί δρόμοι

-Οι παγκόσμιοι ελληνικοί δρόμοι

-Η δομή των δρόμων

-Παραδείγματα ανάλυσης

ΤΕΥΧΟΣ 200-300

Β Στοιχειώδης ιστορία της ελληνικής μουσικής

προϊστορία

ιστορικοί χρόνοι

αρχαϊκή εποχή

κλασική εποχή

ελληνιστική εποχή

ρωμαϊκή εποχή

βυζαντινή εποχή

οθωμανική εποχή

σύγχρονη εποχή

ΤΕΥΧΟΣ 300-325

Ευρετήριο- ρεπερτόριο- ελληνικής λαϊκής μουσικής

Α. από την προϊστορία έως τις μέρες μας.

Β. οι εθνικοί χοροί

Γ .Συνοπτικότατη παγκόσμια ιστορία της μουσικής

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ & ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Νικόλαος Δ.Ε. Καββαδάς

Ο Αυλός

Λευκάδα Ιούλιος 2017

Εισαγωγή

Η τεχνολογία επέτρεψε την μαζικότατη παραγωγή αυλών καλής ποιότητας και χαμηλότατης τιμής.

Ένας πλαστικός ποιμενικός αυλός η κοινή φλογέρα βγαίνει σε τιμή που φτάνει τα επτά 7 ευρώ σήμερα στο έτος 2017.

Οι διαπιστώσεις ότι:

Α. μπορεί κανένας να προμηθευτεί με τόση ευκολία το αρχαιότερο (ή ένα από τα αρχαιότερα) μουσικό όργανο.

Β. δεν υπάρχει ταιριαστή ελληνική μέθοδος για τη στοιχειώδη εκμάθηση του οργάνου αυτού και μέσω αυτού της μουσικής και μάλιστα της εξαιρετικά πλούσιας Ελληνικής Λαϊκής (δημοτικής ρεμπέτικης λαϊκής έντεχνης)μουσικής παράδοσης.

Με έκαναν να φιλοτιμηθώ ως ερασιτέχνης, μουσικός και να τη δημιουργήσω.

Τι το ιδιαίτερο έχει η μέθοδος αυτή;

Είχα την ευκαιρία να ασχοληθώ με τον αυλό πολύ πρόσφατα και διαπίστωσα πως είναι από τα πλέον εύκολα και φθηνά όργανα για να μάθει ένας αρχάριος μουσική, ειδικά στο βασικό επίπεδο.

Όλες οι μέθοδοι φλογέρας όμως έχουν έναν εξειδικευμένο χαρακτήρα που αφορά στην τεχνική του οργάνου κι όχι τη σύνδεση του με τη μουσική γενικά και ειδικότερα με την ελληνική μουσική.

Αυτό το κενό επιδίωξα να το καλύψω ως ερασιτέχνης μουσικός με τέτοιο τρόπο που να ευνοεί τον πλήρως αμαθή περί την μουσική που επιθυμεί να έρθει σε ένα στοιχειώδες επίπεδο γνώσης, που θα του επιτρέπει να παίζει το μεγαλύτερο μέρος της δημοτικής, ρεμπέτικης και λαϊκής μουσικής μας ή και να προχωρήσει σαν μουσικός παραπέρα.

Η στοιχειώδης θεωρία αφορά όλα τα όργανα, οπότε εφόσον όντως του αρέσει και προχωρήσει κανείς , χτίζει τη γνώση του προοδευτικά, και με τις κατευθύνσεις που θα δώσουμε στο τέλος μπορεί να φτάσει εκεί που θέλει, από το στοιχειώδες: δηλαδή να παίζει μουσική με την παρέα του, μέχρι να γίνει αριστοτέχνης μουσικός του είδους που του αρέσει.

Είναι βασικό επομένως να μην αποκτήσει ο αρχάριος κακές συνήθειες μαθαίνοντας να παίζει με λάθος τρόπο, ειδικά ο νέος που θα εξελιχθεί σε μουσικό, γιατί τότε καταδικάζεται εξαρχής στην μετριότητα.

Η τεχνική και μάλιστα η άρτια βασική τεχνική είναι τα θεμέλια στα οποία θα χτίσει κανείς τη τέχνη του, όσο πιο ψηλά στοχεύει τόσο καλύτερα θεμέλια χρειάζονται.

Α Στοιχειώδης μέθοδος αυλού και θεωρία της μουσικής

Είναι μέθοδος που θα οδηγήσει στο να εφαρμοστεί η στοιχειώδης θεωρία της μουσικής [δηλαδή το να ξέρει κανείς να διαβάζει και να γράφει στοιχειωδώς τη μουσική] στον ποιμενικό αυλό ή φλογέρα, με αποτέλεσμα να μπορεί να παίξει κανείς μεγάλο μέρος των γνώριμων απλών μουσικών κομματιών και τραγουδιών που κυκλοφορούν σε παρτιτούρα πλήρη [ για ακορντεόν ή πιάνο σε κλειδί σολ και φα με στίχους].

Την ύλη της θεωρίας που είναι στοιχειώδης ,μας τη δίνει η συνοπτικότατη παρουσίαση του πρώτου τόμου του τρίτομου έργου:

«Θεωρία της μουσικής» του Ιωάννη Δ. Χριστοφίλου από τις εκδόσεις μιούζικ λόβερς 1985.

Φτάνει μέχρι το κεφάλαιο που αναφέρεται στις κλίμακες - δρόμους .

Εκεί θα κάνουμε μια σημαντικότατη συμπλήρωση που αφορά τους ελληνικούς δρόμους-τρόπους, τους αρχαιότατους του κόσμου, που χρησιμοποιούμε σήμερα ακόμη, αν και με αγνώριστα ονόματα.

Μέσω της διάχυσης του πολιτισμού σε περιόδους παγκοσμιοποίησης όπως

επί: Πελασγών, Μινωιτών, Μυκηναίων, Αθηναίων, Κορινθίων, Μακεδόνων, Βυζαντινών, αποικιοκρατών ευρωπαίων,

επί σύγχρονης παγκοσμιοποίησης.

Ότι από την απώτατη προϊστορία χρησιμοποιούσαν οι δημιουργοί προέλληνες και Έλληνες το βρίσκουμε να επιστρέφει σήμερα από τα πιο απίθανα και απόμακρα μέρη και πολιτισμούς με άλλο όνομα μεν απαράλλακτο δε.

Οι γνώσεις για τους δρόμους αυτούς τους αέναους προέρχεται από τα έργα:

«Λαϊκοί δρόμοι» του Χαράλαμπου Παγιάτη των εκδόσεων Φαγκότο

«Δρόμοι της ελληνικής λαϊκής μουσικής» του Χρήστου Νικολόπουλου των εκδόσεων Φίλιππος Νάκας

Ευρετήριο- ρεπερτόριο κομματιών

Στην μέθοδο αυτή μας ενδιαφέρει να δούμε ένα ελάχιστο στοιχειώδες ευρετήριο- ρεπερτόριο- κομματιών που είναι παράλληλα δείγματα δημιουργίας, ελληνικών μελωδιών ρυθμών και τρόπων.

Στην ουσία τα αντιμετωπίζουμε ως «μελωδικές και ρυθμικές ασκήσεις» στη στοιχειώδη θεωρία.

Οπωσδήποτε μια δειγματοληπτική ανθολόγηση κομματιών κλασικών αριστουργημάτων της ελληνικής λαϊκής μουσικής θα βοηθήσει στην πορεία του νέου μουσικού να αντιληφθεί και την εξέλιξη της ελληνικής μουσικής από την προϊστορία μέχρι σήμερα..

Ο στόχος του μικρού αυτού ευρετηρίου –ρεπερτορίου- είναι η εξοικείωση με την παρτιτούρα και με την ελληνική μουσική στα βασικά της είδη ρυθμών και δρόμων με απλά μουσικά δείγματα τους:

Αρχαϊκής, Κλασικής, Ελληνιστικής,

Ρωμαϊκής Βυζαντινή, Οθωμανικής εποχής

Ενίοτε οι αρχαίες λατρευτικές μελωδίες που προέρχονται από την προχριστιανική λατρευτική παράδοση, έχουν εγκολπωθεί ομαλά και ευτυχώς, όπως φαίνεται από τους δρόμους τους.

Δημοτική μουσική

Ο καλαματιανός 7/8 «η παρασκευούλα»

Ο τσάμικος 3/4 «στα τρίκορφα»

Ο συρτός2/4

Ο μπάλος «μηλιά»

Ο χιώτικος «κάτω στο γιαλό»

Ο τσακώνικος «κινήσαν τα τσαμόπουλα»’

Ο σουφλιώτικος-θρακιώτικος «Σουλτάνα»

Ο ηπειρώτικος «ο Μενούσης»

Ο κερκυραϊκός «Δω σε τούτη γειτονιά»

Ο πεντοζάλης «με του Μαιού τις μυρωδιές»

Ο καπουτζίδικος-μακεδονίτικος «στον επάνω μαχαλά»

Ο κυπριακός «χρόνια και χρόνια λαχταράς»

Ρεμπέτικη και λαϊκή μουσική

Ο χασάπικος «δεν έχει δρόμο να διαβώ»

Ο χασαποσέρβικος «καραγκιόζης»

Ο ζεϊμπέκικος «βρέχει φωτιά στη στράτα μου»

Ο απτάλικος «μια μάνα αναστενάζει»

Το τσιφτετέλι « άναψε το τσιγάρο»

Ανάλυση του Ευρετηρίου θα γίνει τμηματικά για τις ανάγκες του κάθε κεφαλαίου αλλά ειδικά στο κεφάλαιο των ρυθμών, των δρόμων, της ιστορίας της μουσικής Ελληνικής και παγκόσμιας.

Η Μουσική θεωρία στον αυλό

Ο αυλός είναι η αφορμή για την εισαγωγή στη μουσική θεωρητικά και πρακτικά.

Μετά όλα αυτά μπορούν κάλλιστα να μεταφερθούν σε κάθε όργανο που αρέσει στον νέο μουσικό.

Ακόμη και απλή ανάγνωση του έργου θα δώσει μια κατατόπιση σε τρία επίπεδα

1.Γενική για τη μουσική

2.Ειδική για την ελληνική μουσική,

3.Εξειδικευμένη για τον αυλό ως αρχαιότατο μελωδικό και ρυθμικό όργανο αναγκαίο μέρος μουσικής παρέας.

Αυτό από μόνο του αποτελεί στοιχειώδη ξενάγηση.

Για τούτο συστήνουμε μια γρήγορη ανάγνωση του έργου πριν να ξεκινήσει η διεξοδική μελέτη της ύλης.

Η ξενάγηση στο χώρο της μουσικής είναι εξαιρετικά χρήσιμη για τους νέους μουσικούς ώστε να κατανοήσουν το νόημα όσων χρειάζεται να κάνουν για να βιώσουν τη μουσική κι αν το επιθυμούν να γίνουν βαθύτεροι γνώστες της μουσικής.

Το γενικότερο θα είναι τελευταίο, επομένως η γενική ιστορία της μουσικής είναι το τελευταίο μέρος.

Το προτελευταίο είναι η κατατόπιση για την ελληνική μουσική .

Η εξειδικευμένη τεχνική για το στοιχειώδες παίξιμο του αυλού πρώτη μαζί με τα στοιχειώδη της θεωρίας.

Το έργο αυτό έχει την δομή εγχειριδίου ώστε αφού δεν έχει βάθος ας έχει τουλάχιστον εύρος που δεν έχουν συνήθως οι μέθοδοι εκμάθησης οργάνων μουσικής.

Οι μέθοδοι μέχρι τώρα καταγίνονται με την υπόσταση ενός τετραδίου ασκήσεων παρτιτούρας που υποβοηθάει το έργο του διδασκάλου μουσικής για τούτο και αποτελούν σύνολο τετραδίων που το καθένα από μόνο του δεν είναι αυτοτελές..

Εδώ δεν γίνεται έτσι, το έργο αυτό είναι ένα μικρό εγχειρίδιο δηλαδή συνολικό και πλήρες για το στοιχειώδες επίπεδο που στοχεύει, εργαλείο εύπεπτο μεν μορφωτικό δε, για νέους μουσικούς και για κάθε μουσικόφιλο που θέλει να μάθει πέντε στοιχειώδη πράγματα πέρα από το σε ποια τρύπα βάζει το δάκτυλο για να βγάζει το ντο.

Ο βασικός στόχος του είναι η μουσική μόρφωση με την αρχαία του όρου έννοια: παιδεία

Ο δάσκαλος στο ωδείο ή τη φιλαρμονική είναι το επόμενο βήμα για το νέο μουσικό.

Μετά τη μελέτη του έργου και την επίλυση των πολλών μικρών και μεγάλων αποριών θεωρητικής και ιστορικής φύσης θα έχει προλειανθεί το έδαφος στο νέο μουσικό και θα έχει φανεί αν θέλει ή όχι να συνεχίσει.

Το βασικότερο πρόβλημα του νέου σπουδαστή μουσικής και γενικότερα είναι πως λείπει ο συσχετισμός των νοημάτων, των εννοιών, με τις τεχνικές και τα συστήματα, τα σύμβολα και τα λοιπά.

Πρόβλημα που λύνεται με την ιστορική τους θεμελίωση κι εξήγηση. Έτσι αποκτούν οντότητα νοηματική. Μπαίνει κανείς στο νόημα όπως λέμε.

Ώστε ο σπουδαστής γνωρίζει τι υπάρχει τι του λείπει και που να το ψάξει.